Die
NP VAN WYK LOUW-SENTRUM
Die doel van die NP van Wyk Louw-sentrum is om toe te sien dat die klassieke universiteitsidee (die vormingsideaal) aan Akademia gevestig, uitgebou en ook aan die breër wêreld uitgedra word.
Die hoogste ideale van die klassieke universiteitswese is in die Christelike geloof en die uitgangspunte van die Westerse kultuur gegrond. Anders verwoord, Akademia is gegrond in ‘Jerusalem’ (die oorsprong van ons geloof); ‘Athene’ (die oorsprong van ons denke) en ‘Rome’ (die oorsprong van ons sin vir orde en reg).
“Vanuit sy Christelike en klassieke gronde is Akademia verbind tot die strewe na die ware, die skone en die goeie.”
– prof. Danie Goosen, uitvoerende hoof:
Akademie
Vanaf hul vroegste oomblikke is die klassieke universiteitswese vanuit genoemde ideale daartoe verbind om die denke en karakter van studente te vorm; om hul vir ʼn uitnemende beroepslewe asook vir ʼn volwaardige burgerskap in hul kultuur en gemeenskap voor te berei.
ʼn Sentrale kenmerk van hedendaagse universiteitswese is om die strewe na die ware, die skone en die goeie met materialistiese, relatiwistiese, pragmatiese en individualistiese oogmerke te vervang. Met sy verbintenis tot die hoogste ideale van die klassieke universiteitswese bied die NP van Wyk Louw-sentrum ʼn rigtinggewende antwoord op die hedendaagse universiteitswese.
Verken die NP van Wyk Louw-sentrum se ideeforum
Wat is die
KLASSIEKE UNIVERSITEITSIDEE?
Die wese van die klassieke universiteitsidee (ook as die “vormingsideaal” bekend) word saamgevat in die strewe na insig in die waarheid, goedheid en skoonheid van die skepping. In en deur dié strewe kom die “akademiese lewe” tot sy reg.
Ter wille van helderheid kan tussen die teoretiese en praktiese dimensies van die “vormingsideaal” onderskei word. Akademia gaan uit van die standpunt dat sowel die teoretiese as die praktiese dimensies belangrik is.
Akademia het ten doel om studente op te lewer wat deur sowel ʼn uitnemende kennis van hul onderskeie dissiplines as deur insig in die samehang tussen die verskillende dissiplines gekenmerk word. Geformuleer met behulp van die oerou onderskeid tussen die ‘dele en die geheel’: Ná die voltooiing van hul studies beskik studente nie net oor uitstaande kennis van ʼn deelaspek van die geheel nie, maar ook oor insig in die geheel self.
Akademia is by wyse van die vormingsideaal ook tot die praktiese vorming van die karakter van studente verbind.
Vanweë die fragmentasie van die Christelik-Westerse wêreld in ʼn veelheid van botsende lewens- en wêreldbeskouings is universiteite vandag nie meer tot karaktervorming verbind nie. In die plek van karaktervorming word eensydig klem gelê op die individuele regte van die onverbonde student/verbruiker.
Akademia gaan uit van die standpunt dat karaktervorming in ʼn tyd van fragmentasie ʼn rigtinggewende ideaal vir die hedendaagse student verteenwoordig. Deur middel van karaktervorming kom studente ‘tuis’ in ʼn wêreld wat deur ʼn sin vir heelheid eerder as deur fragmentasie gekenmerk word.
Hoekom juis die
NP VAN WYK LOUW-SENTRUM?
NP van Wyk Louw verteenwoordig in die geskiedenis van die Afrikaanse kulturele lewe ʼn intellektuele hoogtepunt. Louw het homself in sy werk (onder meer in Liberale nasionalisme) tot bogenoemde drie ‘stede’; die strewe na waarheid, goedheid en skoonheid, asook die sentrale klem op die belangrikheid van insig in die geheel verbind. Met die naam ‘NP van Wyk Louw-sentrum’ verbind Akademia homself tot ʼn erkenning en uitbouing van die intellektuele hoogtepunte wat Louw in die Afrikaanse intellektuele landskap verteenwoordig.
Watter sake val onder
DIE SENTRUM?
Die NP van Wyk Louw-sentrum is verantwoordelik vir die volgende oorhoofse funksies:
Die sentrum ondersteun die personeel van Akademia op ʼn deurlopende grondslag in die vormingsideaal geskool word. Lesings, aanbiedings, besprekings, ensovoorts, word aan sowel ‘ou as nuwe’ personeel aangebied.
Die sentrum ondersteun dat die dosente van Akademia die vormingsideaal in hul onderskeie dissiplines integreer.
Die sentrum sien toe dat dosente verslag oor hul vordering m.b.t. die integrering van die vormingsideaal lewer.
Die sentrum ondersteun die integrering van die vormingsideaal in die studentelewe (sport, kultuur, ensovoorts).
Die sentrum ondersteun die integrering van die vormingsideaal in die algemene kultuur op kampus. Eiesoortige universitêre tradisies (kwalifikasieplegtighede, verdediging van proefskrifte, akademiese prosessies, ensovoorts), openbare byeenkomste (lesings, gesprekke, ensovoorts) en simbole (eie estetika, beelde en metafore) op kampus gee konkrete uitdrukking aan die vormingsideaal.
Die sentrum word die “ideeforum” van Akademia. Deur middel van die sentrum word navorsing oor grondliggende idees gedoen (die historiese oorspronge van die hedendaagse ideekrisis; die hedendaagse ‘stryd om idees’ en rigtinggewende antwoorde).
Die sentrum ondersteun die vormingsideaal by wyse van onder meer openbare lesings en die media in die algemeen met die Afrikaanse taal- en kultuurgemeenskappe gekommunikeer en dit van die grootsheid en rigtinggewende aard daarvan oortuig word.
Die sentrum sien toe dat Akademia met universiteite, denkforums en akademici in die internasionale wêreld skakel wat tot die vormingsideaal verbind is. Sodanige skakeling geskied by wyse van wedersydse besoeke, lesings, onderhoude, ensovoorts.
Sedert 2021 verwelkom Akademia vir dr. Carel Boshoff as die eerste bekleër van die NP van Wyk Louw-ereleerstoel in kultuurstudies.
Die NP van Wyk Louw-sentrum is verantwoordelik vir die bestuur van die Ereleerstoel in Kultuurstudies, wat gereelde gaslesings en publikasies vanuit die ereleerstoel insluit.
- Lees meer oor die NP van Wyk Louw-ereleerstoel in kultuurstudies hier.
- Lees Carel Boshoff se intreerede hier.
- Lees Carel Boshoff se gaslesing by die inhuldiging van die NP van Wyk Louw-sentrum hier.
Carel Boshoff is in 1963 in Pretoria gebore waar hy ook skoolgaan en in 1981 aan die Hoërskool Silverton matrikuleer. Daarna studeer hy aan die Universiteit van Pretoria. Hy tree in 1992 in diens van die Afrikanervryheidstigting (AVSTIG) en trou in 1994 met Anje Verwoerd. In 1997 verhuis hulle na Orania waar hy in verskillende hoedanighede betrokke is, ʼn gesin vestig en steeds woon. Dr. Boshoff behaal die grade BA (Teologie) in 1985, BAHons (Wysbegeerte) in 1987 en MA (Kultuurgeskiedenis) in 1991. Hy studeer ook in Argitektuur. In 2021 registreer hy vir ‘n PhD in Filosofie aan die Universiteit van die Vrystaat en voltooi dit in 2025. Deur sy loopbaan was hy onder andere die hoof van Navorsing en Skakeling van AVSTIG, lid van die Volkstaatraad, uitvoerende hoof van die Orania Beweging, lid van die Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer, president van die Orania Beweging en hoof van die Vryheidstigting. Hy is ook die skrywer van verskeie publikasies.
Talle van die wêreld se mees vooraanstaande universiteite wat in die sogenaamde Vrye Kunste-tradisie staan, is tot die lees van die Groot Boeke verbind. By hierdie universiteite word daar van studente verwag om kennis te maak met die groot tekste uit die tradisie, om so studente deel van ʼn groter en eeueoue gesprek met die verlede te maak. Dit is egter nie ʼn nostalgiese oefening nie. Deur studente behoorlik in die tradisie te anker en hulle aan die groot vrae oor die lewe bloot te stel, word hierdie studente in staat gestel om die hede en die toekoms op ʼn begronde manier aan te pak. So word volronde en goed gevormde studente die wêreld in gestuur met ʼn breë verwysingsraamwerk, historiese kennis en die nodige ideetoerusting om die uitdagings van die tyd met selfvertroue aan te durf.
Akademia se Groot Boeke-program poog om iets van hierdie oorsese gebruik in ons eie konteks tuis te maak. Die tipe begronding wat die lees van die groot tekste bied sluit uiteraard direk by Akademia se vormingsideaal aan. Die vormingsideaal, wat aan die hart van Akademia staan, beoog om sowel kennis as wysheid oor te dra. Dus om beide die verstand en die hart van studente te vul en te help vorm. Akademia het dus ʼn noukeurig uitgekose lys van Groot Boeke saamgestel wat studente saam met personeel van die NP van Wyk Louw-sentrum deur die loop van hul studies gaan deurwerk. Hierdie boeke gee vir studente ʼn breë oorsig oor Akademia se kernwaardes as ʼn klassieke, Christelike en Afrikaanse instelling.
Alhoewel die tersiêre opset in Suid-Afrika nie voorsiening maak vir studente om vir drie of vier jaar slegs aan die Groot Boeke te lees nie, is dit ʼn algemene praktyk in Suid-Afrika om modules en vakke vir studente aan te bied wat buiteom hul bepaalde spesialisvelde beweeg. In hierdie aanvullende modules word daar aan lees-en taalvaardigede en ook morele vorming aandag gegee om studente nie net vir hul studies nie, maar ook vir die werkslewe voor te berei. Die Groot Boeke-program by Akademia neem juis hierdie plek by ons studentelewe in. Die program se doel is dus nie net om studente aan van die groot tekste van ons tradisie bloot te stel nie, maar ook om lees- en taalvaardighede en interpretasievermoëns by ons studente aan te wakker.
Studente word deur die loop van hul studie by Akademia aan groot denkers soos CS Lewis, NP van Wyk Louw, Homeros, Augustinus, en Plato blootgestel. Die personeel van die NP van Wyk Louw-sentrum lei die studente aan die hand deur hierdie groot skrywers se idees deur aanlyn kortkursusse vir die studente aan te bied.
Leesstof
Ideenavorsing
LEESSTOF
Carel Boshoff, hoof van die Vryheidstigting, is aangewys as die eerste bekleër van die NP van Wyk Louw-ereleerstoel van Akademia.
Vanaf die agtiende eeu word die moderne era gekenmerk deur verskeie rewolusies wat soos golwe oor ons wêreld breek. In ʼn sekere sin begin die rewolusies by die Franse Rewolusie van 1789, maar word voortgesit (dikwels met verhewigde intensiteit) deur rewolusies
Ek het vir professor Reitze Rodseth saam met sy vrou, Miranda, en twee seuns, Joshua en Nathan in 2017 in Pietermaritzburg ontmoet toe ek en twee vriende vir so paar dae by sy gesin aan huis was. Naas sy reeds indrukwekkende akademiese CV was hy toe boonop nog deeltyds besig met ʼn M-graad in filosofie.
Die NP van Wyk Louw-sentrum is op 25 Mei 2023 tydens ʼn funksie by Akademia se Centurion-kampus bekendgestel. Die gaste by die bekendstelling is toegespreek deur prof. Danie Goosen, Akademia se akademiese hoof, dr. Daniël Maritz, bestuurder van die NP van Wyk Louw-sentrum en dr. Carel Boshoff wat dié sentrum se ereleerstoel beklee. Esté Gross het as seremoniemeester vir die aand opgetree.
Ter viering van Jeugmaand in Junie kyk ons na die jeug as dienaars vir hul tuistes. Daar is die ideologiese tendens onder hedendaagse universiteite wat aanspraak daarop maak dat universiteite die jeug moet voorberei om hul loopbaan weg van hul tuistes af na te jaag. Jack Baker en Jeffrey Bilbro konfronteer in die hart van hulle boek oor Wendell Berry, Amerikaanse digter en denker, juis hierdie ideologiese tendens.
Akademia se eerste internasionale Teologie en Filosofie-konferensie het vanjaar vanaf 13 tot 15 Julie in Centurion plaasgevind. Hierdie gebeurtenis sal vanaf vanjaar DV ’n jaarlikse instelling by Akademia wees wat poog om ’n ruimte te skep waar die ryk samehang tussen die dissiplines van teologie en filosofie weer herwin kan word.
Op 20 Julie het die NP van Wyk Louw-sentrum vir prof. Johann Rossouw van die Universiteit van die Vrystaat (UV) ontvang om ʼn openbare lesing te lewer. Rossouw is hoof van die Departement Filosofie en Klassieke Studies. Hy fokus in sy navorsing onder meer op die vraag van die verhouding tussen die moderniteit en tradisie, asook op ʼn teologies-filosofiese kritiek op die moderniteit.
C.S. Lewis was uiters diep ingegrawe in antieke literatuur en kon baie van hierdie antieke tekste boonop ook in hul oorspronklike tale van, onder andere, Grieks en Latyn lees. Nadat hy ’n Christen geword het, het hy ook die Nuwe Testament van hoek tot kant in Grieks bestudeer. In 1959 het Lewis die geleentheid gekry om die teologiestudente van Cambridge toe te spreek.
Die Discovery Institute (DI), geleë in Seattle, VSA, het vanjaar ʼn span van drie kenners na Suid-Afrika gestuur. Hierdie kenners is ʼn prokureur en geoloog, dr. Casey Luskin, ʼn fisikus, dr. Brian Miller en ʼn historikus, dr. Richard Weikart. Akademia was bevoorreg om tydens hul besoek aan Suid-Afrika gasheer te wees vir ʼn tweedagkonferensie vanaf 28 tot 29 Augustus.
Dit is verder geen geheim dat die meeste studies oor die fenomeen van uitbranding aantoon dat dit jaarliks en wêreldwyd aan die toeneem is nie. Die meerderheid mense wat byvoorbeeld vir vyf jaar al by ’n bepaalde maatskappy werk, stel dat hul stres en werkslading elke jaar aan die toeneem is soos wat verwagtinge om te presteer ook toeneem.
Hoekom is sogenaamde “liberale” opvoeding en opleiding, soos wat ons by Akademia nastreef enigsins noodsaaklik? Die skrywer, Mark Kalthoff, gee ʼn kort en kragtige antwoord op hierdie vraag soos wat hy ons weer terugwys na die bronne toe. Die taak van studie moet nie nagejaag word vir sy eie onthalwe en bybedoelings nie, want slegs dan kan dit die siel oriënteer na die ware, goeie en skone toe.
Thomas Howe deel in hierdie artikel sy waarnemings oor die impak van postmodernisme op verskeie aspekte van die samelewing en menswees. Hy fokus onder andere op postmodernisme se invloed op die wetenskap, waarheid, en rede. Uiteindelik wys hy die inherente teenstrydighede van postmodernisme uit op ʼn produktiewe en sinvolle manier, en doen dit vanuit die bronne van die Christendom en gesonde rede.
Die konsep “wêreldbeskouing” word gereeld deur veral teoloë, sosioloë en filosowe gebruik. Die vraag wat presies ʼn wêreldbeskouing is, word egter nie altyd krities oor nagedink nie. Daniël Maritz en Karnu van Heerden pak hierdie vraag op ʼn genuanseerde manier aan. As dit verkeerd verstaan word, kan die konsep van “wêreldbeskouing” eerder afbreuk doen aan die werklikheid en ons deelname daarin. Solank as wat die werklikheid dus behoue bly binne die raamwerk van metafisiese realisme, kan die konsep “wêreldbeskouing” vrugtevol gebruik word.
Botsende Standpunte
Akademia stel dié reeks bekend om antwoorde te gee op belangrike kwessies wat ons elkeen se doen en late beïnvloed, en om saam met ons gemeenskap hieroor na te dink.
Luister hier hoe ʼn vooraanstaande Suid-Afrikaanse filosoof saam met ʼn teoloog die temas een vir een uitpak. Prof. Danie Goosen is die uitvoerende hoof: Akademie asook filosoof, en dr. Daniël Maritz is die bestuurder: NP van Wyk Louw-sentrum asook teoloog.
Bly op hoogte van die NP van Wyk Louw-sentrum se nuus en gebeure
