Akademia, die onafhanklike Afrikaanse hoëronderwysinstelling, en die eiendomsbeleggingsmaatskappy, Kanton, het vandag, 28 November 2025, ʼn groot en vasberade tree geneem in die verwesenliking van hul wêreldklas studietuiste in die ooste van Pretoria. ʼn Sooispitseremonie is op die Mooiplaats-terrein (agt kilometer vanaf Solomon Mahlangu-rylaan op die Boschkop-pad) gehou om die aanvang van die langverwagte eerste konstruksiefase van dié monumentale ontwikkelingsprojek in te lei. Dié projek is die grootste van sy soort in die geskiedenis van die Afrikaanse taal- en kultuurgemeenskappe wat hoër onderwys betref. Hierdie eerste fase, met ʼn beleggingsomvang van R1,8 miljard, sal in Januarie 2026 ʼn aanvang neem.

Die hoofkontrakteurs vir hierdie fase is JC van der Linde en Venter Bouers, wat ook verantwoordelik was vir die suksesvolle aflewering van die Sol-Tech-kampus.

Benewens die sooispitseremonie het die lede van die gemeenskap wat die dag meegemaak het, die geleentheid gehad om saam aan ʼn simboliese klipstapel te bou. Dié gebaar herinner aan die potensiaal wat daar binne samewerkende gemeenskappe ontsluit word. Volgens Schalekamp sal dié klipstapel later die voetstuk vorm van die Toekomsbouer™-gedenkbeeld wat op die kampus opgerig sal word as ʼn tasbare nalatenskap.

ʼn Vennootskap tussen kultuur en kapitaal

Hierdie kampusontwikkeling wat as die Toekomsbouer™-veldtog bekendstaan, is in Augustus 2024 aangekondig en verteenwoordig ʼn dinamiese vennootskap tussen die instelling en Kanton.

Akademia sal met die ingang van 2028 hierdie voltooide infrastruktuur en studietuiste as langtermynhuurder benut terwyl Kanton só prakties gestalte gee aan die uiters dinamiese vennootskap wat hy tussen kultuur en kapitaal bewerkstellig.

“Kanton se rol in hierdie ontwikkeling berus op die bewese model dat kultuur en kapitaal in vennootskap ʼn wen-wen-situasie tot gevolg sal hê,” verduidelik Schalekamp. “Wanneer kapitaal ruimte skep vir die voortbestaan van ʼn gemeenskap se kultuurgoedere en kultuur aan die gestelde voorwaardes voldoen, onstaan daar ʼn vennootskap wat goeie finansiële sowel as kulturele opbrengste lewer. Hierdie kampus is nie slegs ʼn goeie belegging nie. Dit is ʼn verbintenis tot die voortsetting van Afrikaanse hoër onderwys as ʼn lewende erfenis,” verduidelik Schalekamp.

Die verwesenliking van ʼn jarelange droom

Die nuwe Akademia-kampus verteenwoordig ʼn grootse droom wat reeds met die instelling se ontstaan in 2012 in die vooruitsig gestel is. Oor die afgelope dertien jaar het die instelling van krag tot krag gegroei met ʼn dinamiese programverskeidenheid binne vyf fakulteite (voorgraads en nagraads), méér as 3 800 studente (voltyds op kampus én nauurs oor afstand), ʼn lewenskragtige studentelewe, ʼn suksesvolle uitbreiding van sy voltydse kampusmodel na die Paarl asook ʼn indrukwekkende internasionale voetspoor.

Dit is dan ook juis hierdie gesonde groeitrajek wat ʼn toegewyde en geïntegreerde ruimte noodsaak. Binne hierdie milieu sal die instelling sy roepingsvisie, naamlik om ʼn akademiese tuiste te bied waar denke én hart gevorm word met die oog op ʼn vrye toekoms, verdere stukrag sal kan gee.

Volgens Marthinus Visser, besturende direkteur van Akademia, getuig die sooispitseremonie nie nét van meer as ʼn dekade se doelgerigte en strategiese beplanning nie, maar óók van die instelling se verbondenheid tot die gemeenskap en die uitbouing van die Afrikaanse universiteitswese. “Vandag se gebeure vul ʼn mens met nederigheid en ʼn diepe dankbaarheid. Hier word nie net ʼn kampus opgerig nie; hier word ʼn tuiste geskep vir toekomstige generasies studente wat in Afrikaans wil leer en lééf. Vandag is die resultaat van jare se volgehoue geloof en gemeenskaplikheid,” sê Visser. Hy voeg by dat dié kampus daarom nie net aan Akademia behoort nie, maar aan die groter Afrikaanse taal- en kultuurgemeenskappe wat onverpoosd bou aan ʼn hoopvolle en vrye toekoms.

Só sien die beplanning- en ontwikkelingsproses daarna uit

• Januarie 2017 tot Desember 2018 | Identifiseer geskikte ligging en grond
• Januarie 2019 tot Augustus 2019 | Ontwikkelingsnoulettendheidsondersoek
• Januarie 2021 tot Februarie 2024 | Verkry ontwikkelingsregte
• Julie 2021 tot Februarie 2024 | Verkry toestemming ná afloop van omgewingsimpakstudie
• Mei 2024 | Koop die grond aan vir R50 miljoen
• Januarie 2024 tot Desember 2024 | Konsepontwikkeling
• November 2024 tot Desember 2025 | Kapitaalwerwing en finansiering
• Junie 2025 tot Desember 2025 | Massagrondwerke

• Januarie 2026 tot Desember 2027 | Aanvang van die konstruksiefase

Argitektoniese en ingenieursomvang

Fase een van die projek verteenwoordig die kern van die toekomstige kampus. Dit sluit talle moderne lesingslokale in, gevorderde laboratoria, toegewysde navorsingsruimtes, personeelruimtes asook verskeie ondersteuningsfasiliteite. Die ontwerp sal voorts die integrasie van innoverende ruimtes, tegnologie en vlot menslike interaksie beklemtoon.

 Ander infrastruktuurhoogtepunte in dié fase sluit in:

• ʼn Studentesentrum van 2 500 vierkante meter as die sosiale spilpunt van die kampus.
• Koshuise vir sowat 750 studente waarna die kapasiteit gedurende die tweede fase tot 1 500 uitgebrei sal word.
• ʼn Indrukwekkende toegangspunt tot die akademiese kampus, Die Poort, wat uit agt boë van 18 meter elk bestaan.
• ʼn Kapelplein omring deur waterkanale en pragtuine, sal die betekenisvolle middelpunt van die kampus se geestelike en seremoniële aktiwiteite wees.
• ʼn Imposante koepelstruktuur van glas en staal (20 meter hoog en 32 meter in deursnee) sal tot die klassieke argitektoniese bouplan bydra.

• ʼn Amfiteater met ʼn kapasiteit vir 1 500 mense as kultuur- en saamkomsruimte.

Die ingenieursomvang van die projek word deur die skaal van die voorgestelde ontwikkeling beklemtoon en hoogtepunte in dié verband sluit in:

• Die verskuiwing van meer as 220 000 kubieke meter grond;
• die aanlê van meer as 23 kilometer se ondergrondse pype;
• ʼn waterbergingsvermoë van 19,3 miljoen liter;
• die gebruik van ongeveer 7,1 miljoen bakstene;
• die aanlê van 40 kilometer se optiese vesel; en

• die ontwikkeling van sowat 30 000 vierkante meter se teerpaaie.

Schalekamp en Visser som die dag se gebeure op deur te sê dat ʼn seremoniële sooispit dalk na ʼn geringe aksie kan lyk, só ook die neerlê van klippe op ʼn klipstapel, maar dat die dag se gebeure die fondasie vir komende generasies lê. Dit spreek verder tot die ongelooflike behoefte én vertroue wat met die Afrikaanse universiteitswese gepaardgaan.